Luc Goossens
(°Dendermonde, 1944)
Specialiseerde zich als vorser in de geschiedenis van de Middeleeuwen en van de Moderne Tijden. Redacteur bij het Franse magazine Histoire Médiévale. Premier mensuel sur la vie au Moyen Age (Apt / Vaucluse).
DE MODERNE MENS GEVORMD DOOR DE MAN OF WAS HET TOCH EEN VROUW
Misschien kan de titel van dit boek als blasfemisch overkomen als we zullen stellen dat een vrouw of het ‘vrouwelijke’ was dat aan de oorsprong stond van alle leven op aarde. Is dat een ongezonde stelling uit een warrig hoofd, of zit er misschien toch waarheid achter dit dubieuze gezegde? In alle geval de officiële geschiedenis leert ons anders. Als abt Odo van Cluny (ca. 878 – 942) waarschuwde: “Een vrouw omhelzen is net hetzelfde als het omhelzen van een zak stront.” En kerkvader Albertus Magnus van Keulen (ca. 1200 – 1280) stelde: “Voor een vrouw moet men zich hoeden als voor een giftige slang.” Zo diep waren vrouwen gezonken in de mannelijke achting. In het toenmalige christendom werd DE vrouw beschouwd als de oorzaak dat alle mensen met een ‘erfzonde’ beladen werden. Had zij niet gebeten in een appel, terwijl het haar door (een mannelijke) God verboden was?
Ook de grote antieke culturen van Grieken en Romeinen hadden bijzonder weinig op met vrouwen. Erger nog, ze werden verwezen naar de uitkant van de maatschappij, verbannen binnen de vier muren van het huis. De maatschappij was uitsluitend een mannenzaak.
Maar zo was het niet in den beginne...
Als we dieper in de tijd afdalen zien we hier en daar vrouwen en godinnen verschijnen met de nodige macht en invloed. Die vrouwen waren de resten van wat eens de periode was van de matriarchaten. Een periode die duizenden, misschien zelfs tienduizenden jaren heeft geduurd. Een periode waarin haar macht ongelimiteerd was, waar de vrouwelijke dominantie vanzelfsprekend was. De macht en de kracht van de vrouw lag in de overdonderende mogelijkheid dat zij en zij alleen Leven kon geven. Bovendien bleek dan ook diezelfde vrouw nog in staat om dat prille Leven te voeden en te onderhouden. Mannen begrepen dat niet en vereerden dat vrouwelijke machtsprincipe als de Grote Godin, de Aardmoeder, de Grote Moeder, schepper van alle leven. Diezelfde mannen maakten beelden van haar vrouwelijkheid en van haar moederschap. Honderden beelden en figurines zijn er gevonden, in bijna alle landen ter wereld, de jongste beeltenis 20 000 jaar oud, de oudste tot zelfs 800 000 jaar geleden.
Hoe was het dan mogelijk dat er een tijd kwam dat de man de fakkel overnam en de vrouw naar het verdomhoekje verwees? Welke factoren maakten dat het matriarchaat – waarin geboden en verboden ontbraken en alles gemeenschappelijk werd beschouwd. Seks was voor iedereen vanzelfsprekend en niemand kon een claim op een ander leggen. Vrede en welzijn werd vervangen door een patriarchaat, waar bezitsdrang en jaloezie door oorlog werden beslecht en alles werd gereguleerd door een godsdienst van een dominante en ijverzuchtige God?
Het boek geeft een overzicht van de geschiedenis van de vrouw, vooral in die culturen die van wezenlijk belang zijn geweest voor de huidige westerse mens: het oude Midden Oosten, Indie, Egypte, de Kelten en Germanen, de Grieken en Romeinen alsook de verschillende monotheïstische godsdiensten ( Jodendomn Christendom, Islam).
In feite is dit boek zelfs een apologetisch geschrift in een poging tot eerherstel aan het gehele vrouwelijke, voor al datgene mannen haar aangedaan hebben en dat gedurende vele, zeer vele eeuwen.
DE FAMILIE DE TENREMONDE
Reeds meer dan 100 jaar is de geschiedenis van de Heren van Dendermonde in feite onveranderd gebleven. Daarbij werd meestal een amalgaam gemaakt tussen diegenen die als gerechte leden van de familie kunnen worden aanzien en diegenen die de naam 'Heer van Dendermonde' droegen waar het enkel om de titel gaat of om de bestuursfunctie van een bezit. Deze studie gaat na hoe de familiestamboom van die Heren van Dendermonde er uitzag. Daarbij komen een paar eigenaardige vaststellingen kijken. Eerstens is het zonder meer duidelijk dat er een einde kwam aan deze familiestamboom op het ogenblik dat Machteld van Dendermonde in het huwelijk trad met Willem van Bethune. Willem werd uiteraard Heer van de stad Dendermonde, maar maakte geen deel meer uit van die roemruchte familie van de Hoge Baronnen van Dendermonde. Anderzijds bleek op datzelfde ogenblik reeds een andere familie de Tenremonde te bestaan... De prangende vraag werd: "Bestaat er ja of neen een verband tussen de familie van Dendermonde en de familie de Tenremonde?", een vraag die met deze studie positief kan worden beantwoord. Een sleutel lag in het feit dat in de Middeleeuwen en dat tot aan de Franse Revolutie de officiële naam van Dendermonde Tenremonde was. Het spreekt dus vanzelf dat onze eerste Heren ook de naam Tenremonde droegen. De voorliggende studie gaat na hoe en waar in de geschiedenis beide families uit elkaar gegaan zijn en dat tot de dood van de laatste mannelijke loot van de Tenremondes in de 19de eeuw! De auteurs slaagden er bovendien in om vanaf de eerste Heer van Dendermonde een afstammingslijn in de diepte op te maken. Het resultaat is dat zij een werk kunnen voorleggen welke een periode omvat van bijna 1500 jaren, een uniek gegeven dat aan weinig adellijke families gegeven is!
JAN VAN DEN DRIESSCHE, ILLUSTER MAN TUSSEN KRUIS EN LELIE
Dikwijls gaat men ervan uit dat het verleden ons niets meer te leren heeft. Alles en iedereen die in vroegere eeuwen iets of wat betekend heeft is goed en wel bekend. Niets blijkt minder waar te zijn. Met de regelmaat van een klok duiken steeds nieuwe inzichten en feiten op. Mensen, die tot nog toe geheel in de nevelen van het verleden opgeslokt leken, duiken plotseling weer op. Beide auteurs hadden het geluk zo iemand op te sporen en terug voor het daglicht te brengen. De man waarover we het hier hebben is een zekere Jan van den Driessche, geboren rond 1408 in de stad van Dendermonde. Op vrij jonge leeftijd is hij reeds professor zowel aan de Parijse Sorbonne als aan de Leuvense Universiteit. Overtuigd van zijn buitengewone kwaliteiten benoemt de Hertog van Bourgondië hem tot raadsheer in de Raad van Vlaanderen, het hoogste rechtscollege in onze contreien. Meer zelfs, diezelfde hertog zal er in 1452 persoonlijk voor zorgen dat Jan van den Driessche huwt met een weduwe, Margaretha van Messem, uit Brugge, ` van wie de roots teruggaan tot de Vlaams grafelijke (en dus ook de Bourgondisch hertogelijke) familie. Niettegenstaande Philips de Goede Jan van den Driessche tot president benoemt van diezelfde Raad van Vlaanderen zal hij uiteindelijk toch kiezen voor het Frankrijk van Lodewijk XI. Bij deze laatste zal Jan een van de belangrijkste figuren van zijn tijd worden. Niet minder dan drie van de vijf hoogste functies in het Rijk zal hij uiteindelijk belichamen. Bovendien zal Jan van den Driessche ook nog zitting nemen in de Grote Raad van de "Pairs de France". Tot aan zijn dood in 1485 te Tours, zal hij hoge posten blijven bekleden, niettegenstaande zijn reeds gevorderde leeftijd. In deze studie zijn tal van documenten en aktes te vinden die voor het eerst sinds hun ontstaan gepubliceerd worden. Documenten uit heel wat steden en gemeenten, maar vooral eigen brieven van de koning geadresseerd aan "Jean de la Driessche, le Flament".
Omslagillustraties:
- Wapenschild links: verwijst naar het geschulpte Bourgondische Kruis, ook de strijdvlag van het Bourgondische leger.
- Middenste schild: verwijst naar het wapenschild van de stad Dendermonde die heraldisch gebruik maakt van het wapenschild naar het Huis van Béthune.
- Wapenschild rechts: is het wapenschild van Frankrijk (afkomstig van het staatszegel, het officiële wapenschild was een blauw veld bezaaid [semé] met gele lelies).
- Gravure van Dendermonde uit Sanderus "Flandria Illustrata"(1641).
MEDIA
In zijn boek ‘In den beginne schiep... de vrouw' beschrijft Luc Goossens uit de Ringstraat de rol van de vrouw doorheen de geschiedenis.
‘Eigenlijk is het een boek over seks, zonder dat het over seks gaat', zegt de auteur. ‘Het vrouwelijke staat immers aan de oorsprong van alle leven. Toch werd de vrouw daar niet altijd om geloofd. In het middeleeuwse christendom werd de vrouw beschouwd als de oorzaak van de erfzonde. Ook de grote antieke culturen zoals die van de Grieken en de Romeinen, hadden een bijzonder lage dunk van vrouwen.'
Maar het is niet altijd zo geweest. Goossens verwijst naar veel vroeger, naar tijden waarin vrouwen en godinnen met macht en invloed verschenen. ‘Gedurende duizenden jaren heeft de vrouw een ongelimiteerde macht gehad, want zij was in de overdonderende mogelijkheid om leven te geven.' (uit Het Nieuwsblad, 1 mei 2010)
Bron: MENS & CULTUUR Uitgevers
